Huisdichter Interview in de UK

Nogal wat mensen hebben me gevraagd naar het interview met Sacha in de UK, op veler verzoek heb ik het op mijn weblog gezet. Natuurlijk is de UK een krant die voor iedereen verkrijgbaar is!! Dit is voor sommigen echter een makkelijker manier, vandaar.

Huisdichter zoekt het avontuur
Verwondering, bewondering en dan het wonder dat iets je opeens duidelijk wordt. Dat je het zo in taal hebt gevangen dat het ook anderen raakt. Sacha Landkroon is de nieuwe huisdichter van de RUG en een ‘mythisch realist’. / door Guus Termeer

Dichter en archeoloog Esther Jansma opende zijn ogen. Zij gaf hem het duwtje dat hij nodig had om serieus te gaan dichten. Twee jaar geleden volgde student geschiedenis Sacha Landkroon de werkcolleges van Jansma, de toenmalige gastschrijver van de universiteit. Eindelijk werd zijn sluimerend dichterschap tot leven gewekt. Als jongetje van pakweg tien schreef hij al versjes over de buurvrouw of de kat van de buren. Gedichtjes die weinig om het lijf hadden maar waarmee hij wel zijn oma’s en moeder wist te ontroeren. De meesters op de basisschool zagen het al: “Sacha wordt later schrijver.” Maar de durf ontbrak. Lang bleef het bij “romantisch geneuzel”. Hij dichtte over zijn verlangens of bezong de schoonheid van de natuur en dacht er niet over om met zijn schrijfsels naar buiten te komen. Tot hij zich inschreef voor de colleges van Esther Jansma en iedere week een nieuw gedicht voor de groep moest presenteren. “Zij gaf me het hele pakket. Ze liet zien waarom een gedicht wel of niet liep. Hoe ik beter kon voordragen. En ze benadrukte vooral dat je als dichter in jezelf moet geloven: als je iets geschreven hebt moet je er voor de volle honderd procent achterstaan.” Heel anders dan gastschrijver Tonnus Oosterhof bij wie hij eerder een werkgroep volgde. Een fascinerende dichter, maar wel met een houding van: ik weet ook niet waarom men mijn gedichten zo goed vindt. Niet echt inspirerend. Jansma gaf de jonge dichter wel zelfvertrouwen. Als cijfer voor de werkgroep gaf ze hem, tot zijn eigen verbazing, een 10!

Daarna ging het snel met Sacha Landkroon. Een klein jaar later stond hij “met een doldrieste kop” op het zomerfestival Dichters in de Prinsentuin. Hij had zich aangemeld voor een optreden in de loofgangen van de tuin, waarbij verschillende dichters vanuit het struweel de aandacht van het rondlopende publiek proberen te vangen. “Ik stond daar met alleen mijn ouders. ‘Begin maar’, zei mijn pa. Maar er stond nog niemand. Langzaam kwamen er mensen bij, het werden er twintig en het sloeg aan. Toen was ik er wel doorheen.” Op de nationale gedichtendag droeg hij gedichten voor in boekhandel De Slegte, hij is het nieuwste lid van de Dichtclub in Café Marleen en vorige maand doorkruiste hij met vijf collega-dichters op de bakfiets de stad om voor te dragen uit het werk van de net overleden dichter Simon Vinkenoog. “Gewoon met een megafoon in de Poelestraat.”

Sacha Landkroon is “een serieuze dichter” die meer wil dan het publiek een vluchtig lachje ontlokken. Grote thema’s boeien hem, zoals het vreemde verschijnsel religie, de werking van de menselijke geest in al zijn kronkels en, onbetwist op één, de vrouw, een wezen dat hem mateloos intrigeert. “Misschien is de vrouw wel zoals de mens bedoeld is geweest, en is de man een variant daarop.” Het zijn originele gedachten die hij vanuit zijn eigen leefwereld onderzoekt en vervolgens in een groter geheel probeert te plaatsen. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van oude mythen en sinds kort ook verhalen uit de Bijbel. Persoonlijke gedichten verpakt in een mythologisch jasje, waarvoor hij zelf de term ‘mythologisch realisme’ bedacht. “Het begint vaak met verwondering over iets ver weg, dan volgt de bewondering en komt het dichterbij en uiteindelijk is er het wonder, het feit dat iets je opeens duidelijk wordt en je het zo in taal heb gevangen dat het ook anderen raakt.”
Zo trof hoogleraar geschiedenis Frank Ankersmit hem met het mooie beeld van twee stekelvarkentjes die niet tegen elkaar aan kunnen slapen. Hij maakte er een gedichtje van over twee egeltjes, waarvan de ene bij thuiskomst niet weet of de andere slaapt of dood is. “Esther Jansma moest even slikken, toen ze het las.”

Het winnende gedicht ‘De grijze massa’, waarmee hij huisdichter werd, is geïnspireerd op het recente bezoek van koningin Beatrix aan de universiteit. Een foto van zijn vader met daarop de grijze steentjes van het Broerplein inspireerde hem. “De gedachte dat de koningin erover gaat en ik ook. Grote geleerden er hebben gelopen en volslagen mislukkelingen.” De grijze steentjes als het geheugen van de universiteit en aan het einde een Noordpoolprofessor (voor wie Louwrens Hacquebord model stond) die beseft dat zijn studieonderwerp onder zijn voeten wegsmelt.
Als huisdichter wil Sacha Landkroon zichtbaar zijn voor de hele universiteit. Soms moet je mensen poëzie opdringen, zegt hij, zodat de sluimerende interesse wordt gewekt. Wat hij gaat precies doen? Dat is nu onmogelijk te zeggen. “Het wordt een avontuur. Wie weet wat me opvalt als ik op een zonnige herfstochtend naar de universiteit fiets.”


Sacha Landkroon (24), ‘bijna master-student’ geschiedenis, is de nieuwe huisdichter van de universiteit. Komend studiejaar schrijft hij gedichten over universiteit en studentenleven voor de UK en treedt hij op bij diverse gelegenheden. De geboren en getogen Groninger heeft een eigen blog waarop hij bijna dagelijks schrijft over literatuur, popmuziek, tennis en de vele helden die hij heeft (http://sachalandkroon.blogspot.com).

En dan hier het winnende gedicht, waarmee Sacha zijn eretitel heeft binnengesleept.

De grijze massa

of de steentjes van het Broerplein leven

Was ik in staat dode, nee niet-levende dingen
bevelen te geven, zoiets als ‘vertel wat je weet’
ja dán zouden hier pas verhalen ontstaan.

Vriendelijker moet het, hoewel zoveel vraag ik
jullie toch niet, maar dit wel: vergezel me
als niets nog een hartslag moet hebben

als alles eenzaam naar kamertjes toe, deur uit
kop vol kronkelende delta’s, weten kleine dode
poppetjes te scheiden, ze ademen niet… maar

hier ligt wel hun verleden verankerd. Eiland
op een meer vol traditie, bewandeld door vorsten
very important professors zelfs Bijbelslijters vinden

onder zonnige lachjes van jongens en meisjes
soms aftrek. Mensen volharden. Ze slepen kennis
en kunde de trap op langs een rokende Zwarts.

Vroeger geloofde men hier, nu haasten we ons
naar de grenzen van weten, de kerk kon wel plat
een universiteitsbibliotheek die paste U Beter.

De steentjes, wat gebeurt er met de steentjes?

Met ondergraaft ze om de paar maanden, verlegt
sporen van elke opoe die zag hoe haar kleindochter
straalde elke bos bloemen met foto-klikken, bevriezing
van tijd, van elke pas behaalde bul of juist

gefaalde onbenul, verhardden ze. Maar, ze liggen.
Zolang de herinneringen maar niet doodgaan
of droomde je zojuist een voetspoor
van de koningin? Past mijn pootje daar wel in?
De Noordpoolprofessor zwaait van wel!

Onze goeroe is blauw geworden

op zijn kale hoofd projecteren ze letters
kijk, de zinnen naar nieuwe verhalen smelten. Kijk!
Daar vliegt de tijd in een filmpje voorbij,
planeet van kilometers hoog: Sahara
die muur daar in China, Broerplein klein
zie je hoever de grenzen nog zijn.

Buitenwaarts, voor altijd naar buiten.

Bij zijn fiets
verzucht de professor
mijn ziel is grijs
ik wil naar huis

mijn levenswerk ontdooit.